ဆရာမႀကီးေဒၚခင္မ်ိဳးခ်စ္ရဲ႕စာအုပ္တစ္အုပ္ထဲမွာဖတ္ဖူးတယ္။ “က်ိန္းေသေပါက္အဂၤလိပ္စာတတ္နည္းေတာ့ မေပးတတ္ဘူး။ က်ိန္းေသေပါက္မတတ္မယ့္နည္းေတာ့ရွိတဲ့။ အဲဒါ မီးနင္းအလြတ္က်က္တဲ့နည္းပဲ” တဲ့။
အဂၤလိပ္စာေလ့လာေနတဲ့ဘ၀တူမ်ားအတြက္တိုတိုထြာထြာေလးေတြေရးလာလိုက္တာအားလံုးကိုျပန္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ တစ္ခုခုကိုလုပ္ဖို႔တိုက္တြန္းထားတဲ့ Dos ေတြခ်ည္းပဲမ်ားေနပါတယ္။ ေဆာင္ရန္နဲ႔ေရွာင္ရန္ မွာ ေဆာင္ရန္ေတြပဲေရးေနသလိုျဖစ္ေနတယ္။ ေရွာင္ရန္ေလးေတြလည္း ေရးသင့္တယ္လို႔ယူဆလို႔ ဒီတစ္ခါေတာ့ John Fotheringham ရဲ႕ A Not To Do List for Successful Language Learners ဟာကိုယ္ေျပာခ်င္တာေတြနဲ႔လည္းတိုက္ဆိုင္ေနလို႔ သူ႕ကိုပဲအေျခခံေရးသားလိုက္ပါတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၁။ Do Not spend more than 5% of your study time on grammar, translation, vocabulary list or any other overt information about the language.
ကိုယ္ေလ့လာခ်ိန္ရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ပိုၿပီး သဒၵါ၊ ဘာသာျပန္ျခင္း၊ ေ၀ါဟာရအစုလိုက္က်က္ျခင္း၊ နဲ႔ကိုယ္ေလ့လာေနတဲ့ဘာသာစကားအေၾကာင္းေရးထားတာေတြမွာအခ်ိန္မကုန္ပါေစနဲ႔။
ဘာသာစကားဆိုတာ စိမ့္၀င္ရယူရတာမ်ိဳးပါ။ Acquisition ဆိုတာ တမင္တကာေလ့လာျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ကိုယ္နဲ႔သင့္ေတာ္တဲ့ language input ကို မသိစိတ္ကေနတျဖည္းျဖည္းနဲ႔အခ်ိန္နဲ႔ အမွ်အနည္ထိုင္စုပံု လာေစျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ကိုရီးယားကားေတြၾကည့္ရင္း ကိုရီးယားစကားတစ္ခ်ိဳ႕ကို နားလည္လာသ လိုမ်ိဳးေပါ့။ တမင္ေလ့လာတာမဟုတ္ေပမယ့္ နားေထာင္ပါမ်ားတဲ့အခါ စိတ္ထဲစြဲထင္လာတာမ်ိဳး။ ဒါေၾကာင့္မလို႔ တမင္ေလ့လာတာက ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ က်န္တဲ့ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ acquire ရယူတဲ့ အဂၤလိပ္လို ၀တၳဳ ပံုျပင္ဖတ္တာမ်ိဳး၊ ႐ုပ္ရွင္ၾကည့္တာမ်ိဳး၊ သီခ်င္းနားေထာင္တာမ်ိဳး လုပ္ပါတဲ့။
ေရွာင္ရန္ ၂။ Do Not spend time on material that are too difficult of don't interest you
ကိုယ့္အတြက္ခက္ခဲလြန္းေသာအေၾကာင္းအရာ (သို႔မဟုတ္) ကိုယ္စိတ္မ၀င္စားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား တြင္အခ်ိန္မျဖဳန္းပါနဲ႔။
ႏိုင္ငံျခားဘာသာစကားတစ္ခုေလ့လာရာမွာ (motivation) သိလိုတတ္လိုစိတ္တက္ၾကြေနတဲ့ အခါေအာင္ျမင္မႈလည္းႀကီးမားပါတယ္။ ၄င္းေစ့ေစာ္စိတ္ကို အခ်ိန္မေရြးတဟုန္းဟုန္းေတာက္ေလာင္ေစတဲ့ အရာကေတာ့စိတ္၀င္စားမႈပါပဲ။ စိတ္မ၀င္စားတဲ့အရာကိုလုပ္ရာတာႀကီးမားတဲ့ fatigue ျဖစ္ေပမယ့္ကိုယ္စိတ္၀င္စားတဲ့အေၾကာင္းအရာေရးထားတဲ့စာဖတ္ရရင္ အခ်ိန္ကုန္လို႔ကုန္မွန္းေတာင္ သိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ စိတ္မ၀င္စားတာကိုမဖတ္နဲ႔။ အရမ္းခက္တာကိုမဖတ္နဲ႔။
ေရွာင္ရန္ ၃။ Do Not study long, infrequent session
တစ္ခါစာၾကည့္ရင္ အခ်ိန္အၾကာႀကီးၾကည့္ၿပီး ၾကည့္တဲ့အခါၾကည့္လိုက္၊ ေမ့သြားေလာက္ရွိမွ ျပန္ေလ့လာလိုက္မလုပ္နဲ႔။
ဒီအေၾကာင္းကေတာ့ ေျပာရတာအပ္ေၾကာင္းေတာင္ထပ္ေနၿပီနဲ႔တူပါတယ္။ motivation အျပင္အေရးႀကီးတာက consistency ပံုမွန္ေလ့လာဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ပတ္ကို ႏွစ္နာရီေလာက္ စေနတနဂၤေႏြ သင္တန္းေလးတက္ေလ့လာတာထက္ တစ္ေန႔ကို မိနစ္၂၀ ေလာက္ တပတ္ေျခာက္ရက္ေလာက္ ပံုမွန္ေလးေလ့လာသြားတာကို အမ်ားႀကီးပိုေကာင္းပါတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၄။ Do Not worry about speaking too soon.
ခဏေလးနဲ႔ စကားေျပာတတ္ဖို႔ ဆႏၵမေစာပါနဲ႔။
ေလ့လာသူအမ်ားစုရဲ႕မူလပန္းတိုင္က အဂၤလိပ္စကားေျပာတတ္ဖို႔ပဲျဖစ္မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္ရဲ႕ဦးေႏွာက္ထဲ ထည့္သြင္းထားတဲ့ ေ၀ါဟာရေတြ၊ စကားစုေတြ၊ ကို စကားအျဖစ္ျပန္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခု အထိယူရပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ input လံုလံုေလာက္ေလာက္မရွိေသးဘဲနဲ႔ output ျပန္ထုတ္ဖို႔ဆိုတာခက္မွာပါ။ ကေလးငယ္ေတြဟာသူတို႔ရဲ႕မပီကလာပီကလာစကားေလးတစ္ခြန္းစႏွစ္ခြန္းေစေျပာ ႏိုင္ဖို႔ ႔မိဘေဆြမ်ိဳးေတြက babytalk လို႔ပဲေခၚေခၚ infant-directed speech (IDS) or child-directed speech (CDS) လို႔ပဲေခၚေခၚ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းပီပီသသေျပာျပေနတာကို ၂ ႏွစ္ခန္႔နားေထာင္ခဲ့ရ တယ္ဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႔။ လူႀကီးေတြအတြက္ဒီေလာက္လိုအပ္မွာမဟုတ္ေပမယ့္ကိုယ္မေျပာႏိုင္ေသးတာကိုစိတ္ပ်က္ေနစရာမလိုပါဘူး။ သူမ်ားေျပာတာနားလည္ေအာင္အရင္လုပ္ရပါဦးမယ္။ ဒါဟာအဂၤလိပ္စာသင္တန္း ေတြမွာေတာ့ျပႆနာႀကီးတစ္ခုပါပဲ။ ေက်ာင္းသားေတြအဆင္သင့္မျဖစ္ခင္မွာ တစ္ခြန္းသင္ တစ္ခြန္းျပန္ေျပာ ခုိင္းတဲ့အခါမေျပာႏိုင္တဲ့ေက်ာင္းသားက စိတ္ညစ္ၿပီးေက်ာင္းေျပးေတာ့တာပဲ။ သင္တန္းေက်ာင္းေတြဘက္မွာ လည္း ေစ်းကြက္အေနအထား၊ resource အကန္႔အသတ္ေတြနဲ႔ဆိုေတာ့ သူတို႔လည္း အခက္အခဲရွိ မွာပဲေလ ။ ထိုင္းႏိုင္ငံက AUA သင္တန္းေက်ာင္းဆိုရင္ ထိုင္းစကားလာသင္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြ ကို ပထမ တစ္လႏွစ္လေလာက္မွာ စကားလံုး၀မေျပာခိုင္းဘဲနဲ႔ ဆရာေတြ ALG method နဲ႔သင္ျပေပးတာကို နားေထာင္ ဆရာေတြေမးတာကို တစ္ခြန္းစႏွစ္ခြန္းစေလာက္ပဲျပန္ေျပာ ဒီလိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔သင္တာေတြ႕ဖူးတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၅။ Do Not memorize vocabulary out of context.
ေ၀ါဟာရကို စကားအဆက္အစပ္မပါဘဲအလြတ္မက်က္ပါနဲ႔။
စကားလံုးတစ္လံုးမွာအဓိပၸါယ္ေတြအမ်ားႀကီးရွိလို႔ နမူနာစာေၾကာင္းမပါဘဲ နဲ႔သူ႔ခ်ည္းသက္သက္မွတ္တာ မ်ိဳးဟာအခ်ိန္ကုန္ လူပန္းပါတယ္။ ေအ-ပီ-ပီ-အယ္လ္-အီး အက္ပဲလ္ ပန္းသီး ဆိုၿပီးက်က္ထားခဲ့တာ He is such an apple polisher. ဆိုတဲ့၀ါက်ကိုေတာ့ မ်က္ႏွာလိုမ်က္ႏွာရလုပ္တတ္တဲ့သူ၊ There always is a rotten apple to spoil it for the rest of us. က်ေတာ့ ငါးခုံးမတစ္ေကာင္ေၾကာင့္တစ္ေလွလံုးပုပ္တယ္။ Miranda is the apple of my eye က်ေတာ့ အခ်စ္ဆံုးသူ စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားသိႏိုင္ေအာင္ နမူနာ၀ါက်နဲ႔တြဲမွတ္ရပါမယ္။
ေရွာင္ရန္ ၆။ Do Not over rely on the written words.
ပံုႏွိပ္စာလံုးေတြေပၚမွာအလြန္အကၽြံအားမထားပါနဲ႔။
တတ္ႏိုင္သမွ် အေျခအေနေပးတဲ့အခါတိုင္း မဖတ္ခင္ အရင္နားေထာင္ႏိုင္ဖို႔က်ိဳးစားပါ။ ဟိုးအရင္တုန္းကေတာ့ authentic listening input ရဖို႔ခက္ခဲပါတယ္။ ဆရာဆရာမေတြသည္သာ source of listening input ျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆရာက သဲယား လုပ္ရင္ ေက်ာင္းသားေတြလည္း သဲယားလိုက္ျဖစ္ကုန္တာေပါ့။ အခုအင္တာနက္ေခတ္မွာ ဒါဟာလြယ္ကူသြားပါၿပီ။ အသံကိုနားေထာင္ၿပီး စာသားပါလိုက္ဖတ္ႏိုင္တဲ့အင္တာနက္ဆိုက္ေတြအမ်ားႀကီးရွိေနပါၿပီ။ ပံုႏွိပ္စာလံုးက စာလံုးေပါင္းကိုပဲသိႏိုင္ပါတယ္။ နားေထာင္ျခင္းကေတာ့ အသံထြက္၊ အျဖတ္အေတာက္၊ ေလယူေလသိမ္း စတာေတြကိုသိႏိုင္ပါတယ္။ အရင္နားေထာင္ၿပီးမွဖတ္ျခင္းအားျဖင့္ ပိုအက်ိဳးရွိဖို႔သာျမင္ပါတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၇။ Do Not look up words before making at least one full pass through each reading or listening material (or each section for longer pieces.)
အဖတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ နားေထာင္ရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ မသိတဲ့စကားလံုးရဲ႕အဓိပၸါယ္ကို ခ်က္ျခင္းမရွာပါနဲ႔။
comprehension ဆိုရာမွာ စာတစ္လံုးခ်င္းအဓိပၸါယ္၊ စာတစ္ေၾကာင္းခ်င္းရဲ႕အဓိပၸါယ္ထက္ စာတစ္ပိုဒ္ (သို႔) က႑တစ္ပိုင္းကိုၿခံဳငံုနားလည္ျခင္းကပိုလိုအပ္ပါတယ္။ (ဥပေဒကဲ့သို႔ေသာ တစ္လံုးခ်င္းအသးစိတ္နားလည္ရမည့္ စာမ်ိဳးကိုေတာ့မဆိုလိုပါ။) စာတစ္မ်က္ႏွာကိုတစ္ႀကိမ္ဖတ္သြား၊ မသိတဲ့စကားလံုးကို ခန္႔မွန္းၾကည့္၊ ၿခံဳငံုၿပီးေတာ့ နားလည္ေအာင္က်ိဳးစား။ သိပ္နားမလည္ေသးရင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ဖတ္။ ဒီလိုမိ်ဳးနဲ႔ အနည္းဆံုးႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္က်ိဳးစားလိုက္ရင္နားလည္လာပါလိမ့္မည္။ တစ္ခ်ိဳ႕စကားလံုးေတြဟာ စာပိုဒ္ရဲ႕ဆိုလိုရင္းကိုသိဖို႔ သိပ္အေထာက္အကူမျပဳဘူးဆိုရင္ရွာ မၾကည့္ဘဲ ေက်ာ္သင့္ကေက်ာ္သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၈။ Do Not let the “affective filter “ put a damper on your language learning.
“affective filter” ေၾကာင့္ဘာသာစကားေလ့လာေရးကိုအေႏွာင့္အယွက္မျဖစ္ပါေစနဲ႔။
“affective filter” ဆုိတာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာသေဘာတရားေလးတစ္ခုကို စကားလံုးလွလွေလးနဲ႔သံုးထားတာပါပဲ။ ဒီလိုပါ။ မိမိရဲ႕စိတ္လႈပ္ရွားမႈ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာခံစားခ်က္က ဘာသာစကားေလ့လာမႈကိုထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္တဲ့။ (တျခားကၽြမ္းက်င္မႈဆိုင္ရာမ်ားမွာလည္းအတူတူပါပဲ။) ကိုယ္ဟာ စိတ္လႈပ္ရွားေနမယ္၊ ေဒါသထြက္ေနမယ္၊ ဆာေလာင္ေနမယ္၊ မေန႔ညကျဖစ္ခဲ့တဲ့ကေတာက္ကဆက ဒီေန႔အထိစိတ္ထဲမွာေနရာယူေနမယ္ဆိုရင္ ေလ့လာမႈမွာဘယ္လိုမွ အာ႐ံုစိုက္ႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္လိုေျပာရမွာရွက္ေနေၾကာက္ေနတတ္တဲ့ သူတစ္ခ်ိဳ႕ ယမကာေလးနည္းနည္းေထြလာတဲ့အခါ အဂၤလိပ္လိုရဲရဲတင္းတင္းေျပာႏိုင္ၾကတာေတြ႕ဖူးမွာပါ။ ဒါဟာ less inhibition စိုးရြံ႕စိတ္ေလ်ာ့နည္းသြားတဲ့အေျခအေနမွာျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ (inhibition ကိုဥပမာျပတာပါ။ အဂၤလိပ္စကားေျပာႏိုင္ဖို႔ အရက္ေသစာေသာက္ဖို႔တိုက္တြန္းျခင္းလံုး၀မဟုတ္ပါ။) မိမိကို inhibition ျဖစ္ေစေသာအေျခအေနမ်ိဳးကိုေရွာင္လႊဲႏိုင္ပါေစ။ ကိုယ့္ကို တျခားေက်ာင္းသားေတြေရွ႕မွာ အရွက္ရေစမယ္၊ ဟာသျဖစ္ေစမယ္ဆိုရင္ အဲဒီဆရာကိုစြန္႔လႊတ္လိုက္ပါ။ ကိုယ္နဲ႔စကားေျပာေလ့က်င့္ဖက္က ကိုယ့္အမွားကိုဟာသလုပ္မယ္၊ သီးမခံႏိုင္ဘူးဆိုရင္ တျခားအေဖာ္တစ္ေယာက္ရွာပါ။ စကားေျပာဖို႔ေၾကာက္ေစတဲ့ပတ္၀န္းက်င္၊ အမွားအယြင္းကိုအားမေပးတဲ့ပတ္၀န္းက်င္မွာ ဘာသာစကားစြမ္းရည္တိုးတက္လာမွာမဟုတ္ပါဘူး။
ေရွာင္ရန္ ၉။ Do Not forget to have some fun.
နွစ္သက္ေပ်ာ္ရႊင္ဖို႔ဘယ္ေတာ့မွမေမ့ပါနဲ႔။
All work and no play makes Jack a dull boy ဆိုတဲ့စကားလို စာေတြခ်ည္းပဲအရမ္းေလ့လာ၊ သိပ္ၿပီးအေလးအနက္ထားလြန္းတဲ့အခါ လူမႈေရးအားနည္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဘာသာစကားဆိုတာ လူမႈဆက္ဆံေရးနဲ႔တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္ေနေတာ့ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေလ့လာသြားႏိုင္ဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ့္လိုပဲအဂၤလိပ္စာေလ့လာေနသူေတြနဲ႔မိတ္ေဆြဖြဲ႕ၿပီး အေတြ႕အႀကံဳေတြ ဖလွယ္၊ ႐ုပ္ရွင္ႀကည့္၊ သီခ်င္းနားေထာင္ ေရာက္တတ္ရာရာ အဂၤလိပ္လိုက်ိဳးစားေျပာၿပီး တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ စြမ္းရည္ေတြတိုးတက္ႏိုင္ၾကပါေစ။
အရင္post ေတြထဲမွာေရးထားတဲ့အခ်က္ေတြပဲအပ္ေၾကာင္းထပ္သလိုျဖစ္ေနရင္ေတာ့ ခြင့္လႊတ္ပါလို႔ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ ေျပာစရာကလည္း ဒီအေၾကာင္းေတြခ်ည္းျဖစ္ေနေတာ့ တစ္မ်ိဳးလွည့္ၿပီးေျပာရတာပါပဲ။ အရင္ဟာေတြမဖတ္ဖူးေသးတဲ့သူေတြအတြက္ေပါ့။
ဇာနည္(MyWay!)
အဂၤလိပ္စာေလ့လာေနတဲ့ဘ၀တူမ်ားအတြက္တိုတိုထြာထြာေလးေတြေရးလာလိုက္တာအားလံုးကိုျပန္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ တစ္ခုခုကိုလုပ္ဖို႔တိုက္တြန္းထားတဲ့ Dos ေတြခ်ည္းပဲမ်ားေနပါတယ္။ ေဆာင္ရန္နဲ႔ေရွာင္ရန္ မွာ ေဆာင္ရန္ေတြပဲေရးေနသလိုျဖစ္ေနတယ္။ ေရွာင္ရန္ေလးေတြလည္း ေရးသင့္တယ္လို႔ယူဆလို႔ ဒီတစ္ခါေတာ့ John Fotheringham ရဲ႕ A Not To Do List for Successful Language Learners ဟာကိုယ္ေျပာခ်င္တာေတြနဲ႔လည္းတိုက္ဆိုင္ေနလို႔ သူ႕ကိုပဲအေျခခံေရးသားလိုက္ပါတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၁။ Do Not spend more than 5% of your study time on grammar, translation, vocabulary list or any other overt information about the language.
ကိုယ္ေလ့လာခ်ိန္ရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ပိုၿပီး သဒၵါ၊ ဘာသာျပန္ျခင္း၊ ေ၀ါဟာရအစုလိုက္က်က္ျခင္း၊ နဲ႔ကိုယ္ေလ့လာေနတဲ့ဘာသာစကားအေၾကာင္းေရးထားတာေတြမွာအခ်ိန္မကုန္ပါေစနဲ႔။
ဘာသာစကားဆိုတာ စိမ့္၀င္ရယူရတာမ်ိဳးပါ။ Acquisition ဆိုတာ တမင္တကာေလ့လာျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ကိုယ္နဲ႔သင့္ေတာ္တဲ့ language input ကို မသိစိတ္ကေနတျဖည္းျဖည္းနဲ႔အခ်ိန္နဲ႔ အမွ်အနည္ထိုင္စုပံု လာေစျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ကိုရီးယားကားေတြၾကည့္ရင္း ကိုရီးယားစကားတစ္ခ်ိဳ႕ကို နားလည္လာသ လိုမ်ိဳးေပါ့။ တမင္ေလ့လာတာမဟုတ္ေပမယ့္ နားေထာင္ပါမ်ားတဲ့အခါ စိတ္ထဲစြဲထင္လာတာမ်ိဳး။ ဒါေၾကာင့္မလို႔ တမင္ေလ့လာတာက ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ က်န္တဲ့ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ acquire ရယူတဲ့ အဂၤလိပ္လို ၀တၳဳ ပံုျပင္ဖတ္တာမ်ိဳး၊ ႐ုပ္ရွင္ၾကည့္တာမ်ိဳး၊ သီခ်င္းနားေထာင္တာမ်ိဳး လုပ္ပါတဲ့။
ေရွာင္ရန္ ၂။ Do Not spend time on material that are too difficult of don't interest you
ကိုယ့္အတြက္ခက္ခဲလြန္းေသာအေၾကာင္းအရာ (သို႔မဟုတ္) ကိုယ္စိတ္မ၀င္စားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား တြင္အခ်ိန္မျဖဳန္းပါနဲ႔။
ႏိုင္ငံျခားဘာသာစကားတစ္ခုေလ့လာရာမွာ (motivation) သိလိုတတ္လိုစိတ္တက္ၾကြေနတဲ့ အခါေအာင္ျမင္မႈလည္းႀကီးမားပါတယ္။ ၄င္းေစ့ေစာ္စိတ္ကို အခ်ိန္မေရြးတဟုန္းဟုန္းေတာက္ေလာင္ေစတဲ့ အရာကေတာ့စိတ္၀င္စားမႈပါပဲ။ စိတ္မ၀င္စားတဲ့အရာကိုလုပ္ရာတာႀကီးမားတဲ့ fatigue ျဖစ္ေပမယ့္ကိုယ္စိတ္၀င္စားတဲ့အေၾကာင္းအရာေရးထားတဲ့စာဖတ္ရရင္ အခ်ိန္ကုန္လို႔ကုန္မွန္းေတာင္ သိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ စိတ္မ၀င္စားတာကိုမဖတ္နဲ႔။ အရမ္းခက္တာကိုမဖတ္နဲ႔။
ေရွာင္ရန္ ၃။ Do Not study long, infrequent session
တစ္ခါစာၾကည့္ရင္ အခ်ိန္အၾကာႀကီးၾကည့္ၿပီး ၾကည့္တဲ့အခါၾကည့္လိုက္၊ ေမ့သြားေလာက္ရွိမွ ျပန္ေလ့လာလိုက္မလုပ္နဲ႔။
ဒီအေၾကာင္းကေတာ့ ေျပာရတာအပ္ေၾကာင္းေတာင္ထပ္ေနၿပီနဲ႔တူပါတယ္။ motivation အျပင္အေရးႀကီးတာက consistency ပံုမွန္ေလ့လာဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ပတ္ကို ႏွစ္နာရီေလာက္ စေနတနဂၤေႏြ သင္တန္းေလးတက္ေလ့လာတာထက္ တစ္ေန႔ကို မိနစ္၂၀ ေလာက္ တပတ္ေျခာက္ရက္ေလာက္ ပံုမွန္ေလးေလ့လာသြားတာကို အမ်ားႀကီးပိုေကာင္းပါတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၄။ Do Not worry about speaking too soon.
ခဏေလးနဲ႔ စကားေျပာတတ္ဖို႔ ဆႏၵမေစာပါနဲ႔။
ေလ့လာသူအမ်ားစုရဲ႕မူလပန္းတိုင္က အဂၤလိပ္စကားေျပာတတ္ဖို႔ပဲျဖစ္မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္ရဲ႕ဦးေႏွာက္ထဲ ထည့္သြင္းထားတဲ့ ေ၀ါဟာရေတြ၊ စကားစုေတြ၊ ကို စကားအျဖစ္ျပန္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခု အထိယူရပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ input လံုလံုေလာက္ေလာက္မရွိေသးဘဲနဲ႔ output ျပန္ထုတ္ဖို႔ဆိုတာခက္မွာပါ။ ကေလးငယ္ေတြဟာသူတို႔ရဲ႕မပီကလာပီကလာစကားေလးတစ္ခြန္းစႏွစ္ခြန္းေစေျပာ ႏိုင္ဖို႔ ႔မိဘေဆြမ်ိဳးေတြက babytalk လို႔ပဲေခၚေခၚ infant-directed speech (IDS) or child-directed speech (CDS) လို႔ပဲေခၚေခၚ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းပီပီသသေျပာျပေနတာကို ၂ ႏွစ္ခန္႔နားေထာင္ခဲ့ရ တယ္ဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႔။ လူႀကီးေတြအတြက္ဒီေလာက္လိုအပ္မွာမဟုတ္ေပမယ့္ကိုယ္မေျပာႏိုင္ေသးတာကိုစိတ္ပ်က္ေနစရာမလိုပါဘူး။ သူမ်ားေျပာတာနားလည္ေအာင္အရင္လုပ္ရပါဦးမယ္။ ဒါဟာအဂၤလိပ္စာသင္တန္း ေတြမွာေတာ့ျပႆနာႀကီးတစ္ခုပါပဲ။ ေက်ာင္းသားေတြအဆင္သင့္မျဖစ္ခင္မွာ တစ္ခြန္းသင္ တစ္ခြန္းျပန္ေျပာ ခုိင္းတဲ့အခါမေျပာႏိုင္တဲ့ေက်ာင္းသားက စိတ္ညစ္ၿပီးေက်ာင္းေျပးေတာ့တာပဲ။ သင္တန္းေက်ာင္းေတြဘက္မွာ လည္း ေစ်းကြက္အေနအထား၊ resource အကန္႔အသတ္ေတြနဲ႔ဆိုေတာ့ သူတို႔လည္း အခက္အခဲရွိ မွာပဲေလ ။ ထိုင္းႏိုင္ငံက AUA သင္တန္းေက်ာင္းဆိုရင္ ထိုင္းစကားလာသင္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြ ကို ပထမ တစ္လႏွစ္လေလာက္မွာ စကားလံုး၀မေျပာခိုင္းဘဲနဲ႔ ဆရာေတြ ALG method နဲ႔သင္ျပေပးတာကို နားေထာင္ ဆရာေတြေမးတာကို တစ္ခြန္းစႏွစ္ခြန္းစေလာက္ပဲျပန္ေျပာ ဒီလိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔သင္တာေတြ႕ဖူးတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၅။ Do Not memorize vocabulary out of context.
ေ၀ါဟာရကို စကားအဆက္အစပ္မပါဘဲအလြတ္မက်က္ပါနဲ႔။
စကားလံုးတစ္လံုးမွာအဓိပၸါယ္ေတြအမ်ားႀကီးရွိလို႔ နမူနာစာေၾကာင္းမပါဘဲ နဲ႔သူ႔ခ်ည္းသက္သက္မွတ္တာ မ်ိဳးဟာအခ်ိန္ကုန္ လူပန္းပါတယ္။ ေအ-ပီ-ပီ-အယ္လ္-အီး အက္ပဲလ္ ပန္းသီး ဆိုၿပီးက်က္ထားခဲ့တာ He is such an apple polisher. ဆိုတဲ့၀ါက်ကိုေတာ့ မ်က္ႏွာလိုမ်က္ႏွာရလုပ္တတ္တဲ့သူ၊ There always is a rotten apple to spoil it for the rest of us. က်ေတာ့ ငါးခုံးမတစ္ေကာင္ေၾကာင့္တစ္ေလွလံုးပုပ္တယ္။ Miranda is the apple of my eye က်ေတာ့ အခ်စ္ဆံုးသူ စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားသိႏိုင္ေအာင္ နမူနာ၀ါက်နဲ႔တြဲမွတ္ရပါမယ္။
ေရွာင္ရန္ ၆။ Do Not over rely on the written words.
ပံုႏွိပ္စာလံုးေတြေပၚမွာအလြန္အကၽြံအားမထားပါနဲ႔။
တတ္ႏိုင္သမွ် အေျခအေနေပးတဲ့အခါတိုင္း မဖတ္ခင္ အရင္နားေထာင္ႏိုင္ဖို႔က်ိဳးစားပါ။ ဟိုးအရင္တုန္းကေတာ့ authentic listening input ရဖို႔ခက္ခဲပါတယ္။ ဆရာဆရာမေတြသည္သာ source of listening input ျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆရာက သဲယား လုပ္ရင္ ေက်ာင္းသားေတြလည္း သဲယားလိုက္ျဖစ္ကုန္တာေပါ့။ အခုအင္တာနက္ေခတ္မွာ ဒါဟာလြယ္ကူသြားပါၿပီ။ အသံကိုနားေထာင္ၿပီး စာသားပါလိုက္ဖတ္ႏိုင္တဲ့အင္တာနက္ဆိုက္ေတြအမ်ားႀကီးရွိေနပါၿပီ။ ပံုႏွိပ္စာလံုးက စာလံုးေပါင္းကိုပဲသိႏိုင္ပါတယ္။ နားေထာင္ျခင္းကေတာ့ အသံထြက္၊ အျဖတ္အေတာက္၊ ေလယူေလသိမ္း စတာေတြကိုသိႏိုင္ပါတယ္။ အရင္နားေထာင္ၿပီးမွဖတ္ျခင္းအားျဖင့္ ပိုအက်ိဳးရွိဖို႔သာျမင္ပါတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၇။ Do Not look up words before making at least one full pass through each reading or listening material (or each section for longer pieces.)
အဖတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ နားေထာင္ရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ မသိတဲ့စကားလံုးရဲ႕အဓိပၸါယ္ကို ခ်က္ျခင္းမရွာပါနဲ႔။
comprehension ဆိုရာမွာ စာတစ္လံုးခ်င္းအဓိပၸါယ္၊ စာတစ္ေၾကာင္းခ်င္းရဲ႕အဓိပၸါယ္ထက္ စာတစ္ပိုဒ္ (သို႔) က႑တစ္ပိုင္းကိုၿခံဳငံုနားလည္ျခင္းကပိုလိုအပ္ပါတယ္။ (ဥပေဒကဲ့သို႔ေသာ တစ္လံုးခ်င္းအသးစိတ္နားလည္ရမည့္ စာမ်ိဳးကိုေတာ့မဆိုလိုပါ။) စာတစ္မ်က္ႏွာကိုတစ္ႀကိမ္ဖတ္သြား၊ မသိတဲ့စကားလံုးကို ခန္႔မွန္းၾကည့္၊ ၿခံဳငံုၿပီးေတာ့ နားလည္ေအာင္က်ိဳးစား။ သိပ္နားမလည္ေသးရင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ဖတ္။ ဒီလိုမိ်ဳးနဲ႔ အနည္းဆံုးႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္က်ိဳးစားလိုက္ရင္နားလည္လာပါလိမ့္မည္။ တစ္ခ်ိဳ႕စကားလံုးေတြဟာ စာပိုဒ္ရဲ႕ဆိုလိုရင္းကိုသိဖို႔ သိပ္အေထာက္အကူမျပဳဘူးဆိုရင္ရွာ မၾကည့္ဘဲ ေက်ာ္သင့္ကေက်ာ္သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေရွာင္ရန္ ၈။ Do Not let the “affective filter “ put a damper on your language learning.
“affective filter” ေၾကာင့္ဘာသာစကားေလ့လာေရးကိုအေႏွာင့္အယွက္မျဖစ္ပါေစနဲ႔။
“affective filter” ဆုိတာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာသေဘာတရားေလးတစ္ခုကို စကားလံုးလွလွေလးနဲ႔သံုးထားတာပါပဲ။ ဒီလိုပါ။ မိမိရဲ႕စိတ္လႈပ္ရွားမႈ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာခံစားခ်က္က ဘာသာစကားေလ့လာမႈကိုထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္တဲ့။ (တျခားကၽြမ္းက်င္မႈဆိုင္ရာမ်ားမွာလည္းအတူတူပါပဲ။) ကိုယ္ဟာ စိတ္လႈပ္ရွားေနမယ္၊ ေဒါသထြက္ေနမယ္၊ ဆာေလာင္ေနမယ္၊ မေန႔ညကျဖစ္ခဲ့တဲ့ကေတာက္ကဆက ဒီေန႔အထိစိတ္ထဲမွာေနရာယူေနမယ္ဆိုရင္ ေလ့လာမႈမွာဘယ္လိုမွ အာ႐ံုစိုက္ႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္လိုေျပာရမွာရွက္ေနေၾကာက္ေနတတ္တဲ့ သူတစ္ခ်ိဳ႕ ယမကာေလးနည္းနည္းေထြလာတဲ့အခါ အဂၤလိပ္လိုရဲရဲတင္းတင္းေျပာႏိုင္ၾကတာေတြ႕ဖူးမွာပါ။ ဒါဟာ less inhibition စိုးရြံ႕စိတ္ေလ်ာ့နည္းသြားတဲ့အေျခအေနမွာျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ (inhibition ကိုဥပမာျပတာပါ။ အဂၤလိပ္စကားေျပာႏိုင္ဖို႔ အရက္ေသစာေသာက္ဖို႔တိုက္တြန္းျခင္းလံုး၀မဟုတ္ပါ။) မိမိကို inhibition ျဖစ္ေစေသာအေျခအေနမ်ိဳးကိုေရွာင္လႊဲႏိုင္ပါေစ။ ကိုယ့္ကို တျခားေက်ာင္းသားေတြေရွ႕မွာ အရွက္ရေစမယ္၊ ဟာသျဖစ္ေစမယ္ဆိုရင္ အဲဒီဆရာကိုစြန္႔လႊတ္လိုက္ပါ။ ကိုယ္နဲ႔စကားေျပာေလ့က်င့္ဖက္က ကိုယ့္အမွားကိုဟာသလုပ္မယ္၊ သီးမခံႏိုင္ဘူးဆိုရင္ တျခားအေဖာ္တစ္ေယာက္ရွာပါ။ စကားေျပာဖို႔ေၾကာက္ေစတဲ့ပတ္၀န္းက်င္၊ အမွားအယြင္းကိုအားမေပးတဲ့ပတ္၀န္းက်င္မွာ ဘာသာစကားစြမ္းရည္တိုးတက္လာမွာမဟုတ္ပါဘူး။
ေရွာင္ရန္ ၉။ Do Not forget to have some fun.
နွစ္သက္ေပ်ာ္ရႊင္ဖို႔ဘယ္ေတာ့မွမေမ့ပါနဲ႔။
All work and no play makes Jack a dull boy ဆိုတဲ့စကားလို စာေတြခ်ည္းပဲအရမ္းေလ့လာ၊ သိပ္ၿပီးအေလးအနက္ထားလြန္းတဲ့အခါ လူမႈေရးအားနည္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဘာသာစကားဆိုတာ လူမႈဆက္ဆံေရးနဲ႔တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္ေနေတာ့ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေလ့လာသြားႏိုင္ဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ့္လိုပဲအဂၤလိပ္စာေလ့လာေနသူေတြနဲ႔မိတ္ေဆြဖြဲ႕ၿပီး အေတြ႕အႀကံဳေတြ ဖလွယ္၊ ႐ုပ္ရွင္ႀကည့္၊ သီခ်င္းနားေထာင္ ေရာက္တတ္ရာရာ အဂၤလိပ္လိုက်ိဳးစားေျပာၿပီး တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ စြမ္းရည္ေတြတိုးတက္ႏိုင္ၾကပါေစ။
အရင္post ေတြထဲမွာေရးထားတဲ့အခ်က္ေတြပဲအပ္ေၾကာင္းထပ္သလိုျဖစ္ေနရင္ေတာ့ ခြင့္လႊတ္ပါလို႔ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ ေျပာစရာကလည္း ဒီအေၾကာင္းေတြခ်ည္းျဖစ္ေနေတာ့ တစ္မ်ိဳးလွည့္ၿပီးေျပာရတာပါပဲ။ အရင္ဟာေတြမဖတ္ဖူးေသးတဲ့သူေတြအတြက္ေပါ့။
ဇာနည္(MyWay!)
Myanmar Network
0 comments:
Post a Comment